Intrinsieke discriminatie als gevolg van de arbeidsparticipatie-doelstelling van de arbeidskorting

Toen in 2001 de arbeidskorting werd ingevoerd als vervanger van het arbeidskostenforfait, was het nevendoel van de wetgever het stimuleren van arbeidsparticipatie. Dit doel is niet beoordeeld door de Hoge Raad in haar arrest van 15 november 2024 over de arbeidskorting en de samenvoegbepaling. De Hoge Raad stelde slechts vast dat de arbeidskorting uitsluitend mag worden berekend over inkomen uit tegenwoordige arbeid, terwijl uitkeringen voor arbeidsongeschikten worden aangemerkt als inkomen uit vroegere arbeid. Daardoor worden mensen met een arbeidsbeperking die niet meer of niet volledig kunnen werken per definitie uitgesloten van dit belastingvoordeel.

Door het toenemende belang van de arbeidskorting, deze is sinds 2001 van €949 met bijna 600% verhoogd tot maximaal €5.599 per jaar in 2025, wordt de uitsluiting voor arbeidsongeschikten steeds voelbaarder in hun portemonnee. Hoewel het doel formeel neutraal is geformuleerd (“werken moet lonen”), treft zij in de praktijk onevenredig mensen met een handicap of chronische ziekte. Het onderscheid is kunstmatig en negeert dat veel arbeidsongeschikten wel willen maar niet kunnen werken. Daarmee sluit het beleidsdoel structureel een groep uit die vanwege hun beperking niet kan werken – een schending van artikel 1 van de Grondwet, terwijl juist deze groep onder het VN-verdrag handicap bijzondere bescherming geniet.

Daarbovenop kent het stelsel een intrinsiek-discriminatoir karakter en is sprake van systemische discriminatie door het koppelen van belastingvoordelen aan arbeidsparticipatie. Daarmee worden mensen uitgesloten op grond van hun arbeidsvermogen. Het systeem is niet gericht op materiële gelijkheid tussen arbeidsongeschikten en werkenden, noch op inclusie.

Overheidsmaatregelen of besluiten mogen niet onevenredig nadelig zijn voor betrokkenen in verhouding tot het doel dat ermee wordt nagestreefd. In dit geval is sprake van een disproportionele impact op mensen met een handicap of ziekte. Het arbeidsgebonden karakter van de arbeidskorting en de structurele uitsluiting van arbeidsongeschikten zijn nog nooit inhoudelijk juridisch getoetst. Deze toetsing betreft niet de wet in formele zin, daarover mag de rechter zich op grond van artikel 120 van de Grondwet niet uitlaten , maar het onderliggende beleidsdoel kan wel worden getoetst aan artikel 1 van de Grondwet. De overheid geniet beleidsvrijheid bij belastingwetgeving, tenzij sprake is van kennelijke onredelijkheid. Daarvan is bij de arbeidskorting evident sprake.

De doelstelling van de arbeidskorting leidt tot schending van meerdere internationale verdragen:
– Artikel 26 IVBPR – algemeen gelijkheidsbeginsel
– Artikel 14 EVRM in verbinding met artikel 1 van het Eerste Protocol (EP) – verbod op discriminatie bij het genot van sociale rechten.
– VN-verdrag handicap, artikelen 19 en 28 – recht op een toereikende levensstandaard en inclusie, onafhankelijk van arbeid.

De enige aanpassing die de wetgever tot nu toe heeft aangekondigd, het schrappen van de samenvoegbepaling per 2027, herstelt slechts de formele gelijkheid tussen uitkeringsroutes (via werkgever of UWV), maar laat de bredere structurele uitsluiting ongemoeid. De fundamentele systeemdiscriminatie blijft bestaan. Door de samenvoegbepaling af te schaffen wordt een fundamentele herziening van de arbeidskorting vermeden, terwijl de kernongelijkheid, de uitsluiting van niet-werkenden door handicap of chronische ziekte, in stand blijft.

De kern van het probleem ligt in het arbeidsgebonden karakter van de arbeidskorting. Het beleid gaat uit van een model waarin arbeidsprestaties worden beloond en mensen zonder arbeidsprestatie worden uitgesloten. Dit creëert een hiërarchie van waardigheid en leidt tot structurele uitsluiting van mensen met een handicap of chronische ziekte.

AKclaim.nl zal niet alleen op grond van de door de Hoge Raad vastgestelde discriminatie een schadeclaim bij de Staat indienen, maar ook op basis van het intrinsiek discriminerende karakter van het doel van de arbeidskorting. Bent u als arbeidsongeschikte ook slachtoffer van deze discriminatie, dan nodigen wij u van harte uit om u aan te sluiten bij deze collectieve schadeclaim.

Samen sterk voor gelijke behandeling bij de ArbeidsKorting!